Huculszczyzna

Huculszczyzna to region zachodniej Ukrainy, który od XIV wieku znajdował się w obrębie Rzeczypospolitej. W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski tereny te weszły w skład monarchii austriackiej, a następnie austro-węgierskiej. W okresie międzywojennym Huculszczyzna została ponownie przyłączona do Polski. II wojna światowa przyniosła ze sobą zniszczenie i zagładę między innymi obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Po 1945 r. region ten ostatecznie przestał należeć do Polski, a ocalała z wojennej pożogi ludność polska została wysiedlona z tych ziem wraz z innymi mniejszościami narodowymi. W wyniku tych działań bogata, kilkusetletnia kultura żydowska wraz z jej materialnymi pamiątkami, niezwykle wyraźnie kreśląca swoje miejsce na tych ziemiach, praktycznie bezpowrotnie przepadła.

Na temat współczesnej Huculszczyzny powstało już dużo opracowań, ponieważ jest to niezwykle ciekawe miejsce na mapie Europy. Region ten został też zbadany pod kątem etnograficznym jeszcze przed drugą wojną światową – jednak obszar zainteresowania stanowiła głównie kultura tradycyjna.

W dotychczasowych opracowaniach brakuje wciąż pełnego przekroju dawnego społeczeństwa tej części Rzeczypospolitej do 1939 roku.  Lukę stanowi szczególnie brak materiałów dokumentujących egzystencję na tych ziemiach ludności polskiej pochodzenia żydowskiego. Jak wiadomo ludność ta stanowiła znaczącą część społeczności tego regionu a jej kultura miała duże znaczenie dla kształtowania się kultury Huculszczyzny w okresie, gdy były to ziemie polskie. Dla współczesnych badaczy polskiej kultury wydaje się być oczywistym założenie, że zrozumienie i ocalenie od zapomnienia zróżnicowanego charakteru dawnego społeczeństwa polskiego, musi opierać się na nowo skompletowanej wiedzy na temat wszystkich elementów kształtujących przez wieki naszą kulturę. Stąd też tematyka kultury żydowskiej na obecnych ziemiach polskich stała się w ostatnich latach bardzo popularna. Warto jednak poszerzyć zakres poszukiwań o ziemie, które stanowią ważny element dziedzictwa kultury polskiej ale już znajdują się poza polską jurysdykcją.

Huculszczyzna to jedno z takich miejsc na mapie, które wymaga naszej uwagi, jeżeli mamy na celu poprawę stanu zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego  za granicą oraz jego efektywną popularyzację. Ponowna eksploracja tego regionu wydaje się być konieczna, aby odnaleźć i ocalić zarówno wszelkie pozostałości po dorobku materialnym, jak i wiedzę na temat dawnego społeczeństwa polskiego na tych ziemiach pozostającą już wyłącznie w przekazach ustnych obecnych lokalnych mieszkańców.

« 2 z 3 »